Chùa Y Can toạ lạc tại thôn Hòa Bình, xã Y Can, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái. Chùa Y Can còn có tên gọi khác là “Chùa Đông Môn Tự”. Chùa Y Can được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVII đầu thế kỷ XVIII. Chùa có kiến trúc 3 gian, 2 chái, cột gỗ, tường đất, mái lợp ngói cánh sen và tọa lạc trên một gò cao, mặt quay hướng chính Đông, nằm bên bờ sông Hồng. Chùa được thiết kế tuần tự, hài hòa từ sân chùa, bái đường, chính diện, hành lang đến hậu đường. Phía trên phần mái là kiến trúc lưỡng long chầu nguyệt, sân chùa rộng, thoáng, có cây bồ quân lớn buông tán che kín khu sân chùa. Ngày 07/11/2013, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái ban hành Quyết định số 1669/QĐ-UBND công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh. Hiện nay chùa do Đại đức Thích Thanh Trí trụ trì.
Theo lời kể của các cụ cao niên thuộc ở thôn Hòa Bình, xã Y Can. Vùng đất này là nơi sinh tụ của nhân dân nhiều vùng miền, vào đầu thế kỷ XIX một số dòng họ Lê, họ Hoàng, Đào, Nguyễn ở tỉnh Phú Thọ di cư lên vùng đất này để khai hoang lập ấp, khi đến đây họ đã thấy có ngôi chùa này, Vào những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, chùa Y Can chính là cơ sở cách mạng của quân và dân ta, không chỉche chở cho dân làng mà còn là điểm dừng chân, trạm dưỡng thương, điểm canh gác, cất dấu lương thực, quân trang, quân dụng cho bộ đội, dân quân du kích phục vụ kháng chiến lâu dài. Đối với mỗi người dân nơi đây, Chùa Y Can là ngôi nhà thứ hai bảo vệ, che chở trong giai đoạn đấu tranh giành chính quyền đầy gian khổ. Năm 1953, do chiến tranh kéo dài, chùa bị xuống cấp và sụp đổ, một số di vật trong chùa như: tượng thờ, chuông đồng, khánh, mõ… đã bị thất lạc. Năm 1961, chùa Y Can được các phật tử và bà con dân làng dựng lại dựa trên nền cũ với kiến trúc 3 gian, mái lợp cọ, cột gỗ. Lúc này bài trí thờ tự của chùa chỉ còn tượng Thích Ca, Quan âm và một số đồ thờ tự khác. Đến năm 1968, giặc Mỹ đánh phá ác liệt khu vực sân bay Yên Bái, các xã lân cận, nhân dân và các phật tử phải sơ tán để tránh bom Mỹ đánh phá. Chùa Y Can bị bỏ hoang và sụp đổ nên các di vật thờ tự bị thất lạc.Hiện nay hiện vật thờ tự của chùa chỉ còn tượng Thích Ca, Quan âm và một số di vật như: chân tảng, ngói cánh sen và một số vật dụng gốm bị vùi dưới lòng đất.
Chùa Y Can chính là ngôi nhà thứ hai bảo vệ, che chở trong giai đoạn đấu tranh giành chính quyền đầy gian khổ. Năm 1953, do quá trình chiến tranh kéo dài, chùa bị xuống cấp và sụp đổ, một số di vật trong chùa như: tượng thờ, chuông đồng, khánh, mõ… đã bị thất lạc. Năm 1961, chùa Y Can được các Phật tử cùng bà con dân làng dựng lại dựa trên nền cũ với kiến trúc 3 gian, mái lợp cọ, cột gỗ. Lúc này bài trí thờ tự của chùa chỉ còn tượng Thích Ca, Quan âm và một số đồ thờ tự khác.
Chùa Y Can (Đông Môn Tự) là thiết chế văn hóa tôn giáo mang tính lịch sử, tri ân những người có công khai phá vùng đất, đánh giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước của nhân dân tỉnh Yên Bái nói chung và của người dân xã Y Can, huyện Trấn Yên nói riêng. Chùa Y Can hiện nay thực sự trở thành địa điểm sinh hoạt tôn giáo mang đậm nét văn hóa của địa phương, nơi đây không chỉ là nơi cầu cho quốc thái, dân an, hội họp sinh hoạt làng xã hun đúc tinh thần đoàn kết, mà còn là nơi lưu giữ những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp xuyên suốt quá trình phát triển của địa phương.
Hàng năm tại chùa Y Can diễn ra 2 ngày lễ chính: Lễ Phật Đản thường được tổ chức vào ngày 12/4 -15/4 (âm lịch); Lễ Vu Lan – Báo hiếu được tổ chức vào ngày 15/7 (âm lịch) hàng năm.